مویه های لُری – بررسی مردم شناختیِ مویه های ایل بالاگریوه

مویه‌ها، هوره، سوگ‌سروده‌ها و یا چنان­که گفته‌اند آوازهای تلخ، آواهای غمگین و تأمل برانگیزی هستند که نه تنها از احساسات بازماندگان فرد پس از مرگ حکایت می‌کنند، بلکه بسیار فراتر از آن، آیینه تمام نمای فرهنگ، آداب و رسوم و باورهای اساطیری یک قوم‌اند. اشعاری که با این آواهای اساطیری درآمیخته­اند مسافران ابدی و ازلی مویه‌ها نیستند بلکه با توجه به برهه‌های زمانیِ گوناگون، تغییر می­کنند اما آنچه بدیهی است این­  است که تاریخ پدیداری این آواها به زمان‌هایی بسی دورتر از تاریخ شعر و عروض فارسی یا اوزان پهلوی می‌رسد. این مویه‌ها در پیوند با اساطیر قوم لر و باور به دنیای مردگان « شهر مورو»[1]تا حد زیادی معنا و مفهوم می‌یابند. ساختار زندگی ایلی، و ضرورت اجتماعی و تاریخی کوچ‌رو بودن که ریشه در هجوم اقوام بیگانه‌ای چون اعراب، مغول‌ها و حتی حکومت‌های مرکزی داشته، و همین­طور نزاع‌های ایلی که بر سر تثبیت و توسعه قلمرو‌ها و مراتع رخ‌ می‌داده، باعث می‌شده که جامعه ایلی در یک آماده­باش منظم و همیشگی برای حمله و دفاع‌های ناگهانی به سر بَرَد. به همین دلیل ایلات را می‌توان بصورت اردوهای جنگی همیشگی در نظر آورد. این سبک زندگی موجب می‌شده که هنجارها و صور زیبایی‌شناسی ویژه‌ای بر این جوامع حاکم باشد و روحیه جنگنجویی و برجستگی نمادهایی چون اسب و تفنگ و ادوات جنگی، ادوات کوچ  و ادوات شکار به عنوان نمادهای حیاتی و شرح داستان­پردازی و اسطوره­سازی بر محور این رشادت­ها و دلیری­ها برای این جوامع در کنار زیبایی ظاهری مردان و زنان این قوم، در آیین­های­شان برجسته گردد.

شیوه زندگی عشایر کوچ­گر یا به تعبیری اقتصاد شبانی در برهه‌هایی از زمان و در اقالیم خاص، شیوه تولید گریزناپذیری بوده است. در کشورمان، که تار و پود چنین شیوه‌ای -علیرغم ظهور جنبه­ هائی جدید از حیات اجتماعی- پا برجا بود، عشایرکوچ­گر نه­ تنها مسئله‌ای اجتماعی آنچنان که امروز مطرح است نبودند، بلکه محور اصلی قدرت سیاسی اقتصادی جامعه نیز تلقی می‌گردیده ­اند. شیوه زندگی عشایر، که در قسمت اعظم ایران از هنجاریافته‌ترین و پراعتبارترین شیوه­ های زیست به شمار می ­آید، تا حدی­ که قدرت اصلی حکومت عمدتاً به اتکاء روابط عشیره­ ای پایدار می­ گردید و مقتدرترین ایلخان بر تخت حکومت جای­گیر می­ شد ...

بله! بیماری روانی که شاخ و دم ندارد. معمولاً فقط وقتی که یک فرد عملکرد طبیعی خود را کاملاً از دست داده و عجیب و غریب رفتار می­کند، ارتباطش با واقعیت به نوعی قطع می­شود، برای مراقبت از خود به دردسر می­افتد یا آسیب­های جدی به اطرافیان می‌زند ممکن است سراغ درمان روان خود برود در حالیکه بیماری روانی از آنچه در آینه می­بینیم به ما نزدیک­تر است.  یکی از تفکرات خانه خراب کن جهان معاصر که حول و حوش جایگاه اجتماعی افراد می­چرخد و ظاهراً چهره مثبت و انگیزه بخشی دارد تلاش در جهت کسب موفقیت، پیروزی یا برتری حداقل در یک زمینه­‌ی خاص است.همین تفکر ظاهراً مثبت که افراد را به سمت شاد بودن، خوشبخت شدن و پیشرفت هدایت می­‌کند می­تواند منشأ اختلالات مختلف در روان آدمی باشد. بسیاری از افراد به پیشرفت و برتری در یک زمینه­ی خاص هم قانع نبوده و می­خواهند در تمام حوزه­‌های زندگی رشد کرده و سری توی سرها درآورند. همین چشم پوشی از آنچه هست و دارند و تلاش برای کسب آنچه ندارند و نیست خوره­ی جان‌شان می­شود، آرام و قرار را از آنها سلب کرده و به تدریج بیمار می­شوند.  این کتاب در تلاش است برای مهار چنین افکاری، افساری بدهد دست شما خواننده­ی گرامی که هر وقت دیدید سوار این افکار شده­اید و عنان از کف داده و درگیر سرزنش خود، احساس شرم، حسادت به دیگری و اضطراب شدید که در زندگی هیچ کاری نکردید و هیچ چیز نشدید یا به جایی نرسیدید، محکی در دست داشته باشید که بتوانید به شکلی منطقی­تر زندگی خود و دیگران را اندازه گرفته و ارزیابی کنید تا شاید اندکی از رنج­تان کاسته شده و بیمار روانی نشوید.